Ngày 08/5, tại bản Hoong Lếch Cang, xã Thanh Chăn, huyện Điện Biên tổ chức Lễ “Xên bản”, tới dự có đồng chí Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Giám đốc Sở VHTTDL, đại diện phòng Quản lý Di sản - Sở VHTTDL, Bảo Tàng tỉnh Điện Biên cùng bà con nhân dân trong bản.

Toàn cảnh Lễ “Xên bản”

Lễ “Xên bản” hay còn gọi là lễ cúng cầu an của bản, nhằm tưởng nhớ đến các vị thần linh đã khai sáng ra vùng đất nơi dân bản đang sinh sống. Xên bản là một bộ phận của tín ngưỡng dân gian, mang yếu tố tâm linh là một trong những nghi lễ đặc trưng mô tả đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc Thái.

Xên bản thường được tổ chức vào các dịp đầu xuân hay sau vụ thu hoạch lúa thóc, các thôn bản của người Thái tổ chức Lễ hội “Xên bản” (cúng thần bản) tùy theo điều kiện của bản mà tổ chức lễ này to nhỏ khác nhau, với mong muốn cầu cho các thành viên trong bản khoẻ mạnh, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, vật nuôi trong bản không gặp dịch bệnh, loại trừ được các mối nguy hiểm có thể làm hại đến dân bản, đồng thời để bà con trong bản cùng nhau tham gia vào các trò chơi dân gian truyền thống của dân tộc, cùng hòa mình vào không khí rộn ràng, tươi vui của ngày hội.

Lễ Xên bản được tổ chức thành 2 phần:

Thầy mo chuẩn bị đồ Lễ

 Phần Lễ: Dân bản mời thầy mo thực hiện nghi thức tâm linh với các lễ vật( gà, lợn được luộc chín;  chó, vịt để thịt sống; 1 cặp gánh bông, 1 cặp gánh thóc; 4 xiên lá Xổm ban) do các nam giới trong bản chuẩn bị.

Thầy mo thực hiên nghi thức cúng

Lễ dâng cúng được đặt dưới gốc cây to cổ thụ trong bản, thầy mo mặc trang phục truyền thống đến trước bàn thờ thực hiện các bài cúng, mời thần bản về dự lễ và hưởng thụ những lễ vật dân bản thành tâm dâng cúng. Sau phần ghi thức cúng chính, thầy mo làm ghi thức cắm “Ta leo” và “Sam kha” ngoài cổng bản (lối vào và lối ra của bản) với ý nghĩa xua đuổi tà ma mang lại yên vui cho bản làng.

Trò chơi Tó má lẹ (Phần hội)

Tung còn

Phần hội: Phần hội  có trò chơi dân gian, mang tính chất tập thể tạo nên không khí vui tươi lành mạnh. Các trò chơi trong dịp này chủ yếu là ném còn, tó má lẹ, múa xoè... Người Thái quan niệm, vòng xòe càng rộng, tiếng chiêng trống càng vang xa, ném được nhiều còn qua vòng tròn thì năm đó đời sống dân bản càng no ấm, yên vui, gặp nhiều may mắn. Lễ Xên bản là một nét đẹp văn hoá của dân tộc Thái giống như ngày hội làng của bà con miền xuôi.

Đây là sinh hoạt văn hoá cộng đồng giúp cho đồng bào có điều kiện gần gũi và đoàn kết với nhau hơn, đồng thời cũng là dịp để ôn lại truyền thống, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, thể hiện sự thành công của Lễ hội.