Trong những năm qua, sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin (CNTT) đã tác động mạnh mẽ đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội. Hiện nay, ứng dụng CNTT trong lĩnh vực thư viện đang được triển khai và đã thu được một số kết quả bước đầu, đặc biệt trong công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện tỉnh - thiết chế văn hóa đầu ngành trong lĩnh vực thư viện trên địa bàn tỉnh Điện Biên.
Công tác phục vụ bạn đọc hay việc tổ chức phục vụ tài liệu cho người đọc là một hoạt động của thư viện nhằm thúc đẩy phát triển và thỏa mãn nhu cầu của người đọc tài liệu qua việc tuyên truyền, hướng dẫn và cung cấp tài liệu dưới nhiều hình thức. Phục vụ bạn đọc là khâu cuối cùng của dây chuyền thông tin (đường đi của sách), là cơ sở chính để kiểm tra, đánh giá lại các khâu khác trong thư viện. Cuối cùng, công tác phục vụ bạn đọc là hoạt động bề nổi có tính chất quyết định sự tồn tại và phát triển của thư viện.
Với ý nghĩa đó, phục vụ bạn đọc luôn là công tác quan trọng nhất của thư viện vì thông qua hoạt động này, vốn tài liệu của thư viện mới được sử dụng có hiệu quả, nguồn tri thức mới được tiếp nhận và phát huy, qua đó góp phần khẳng định vị trí, vai trò của thiết chế thư viện đối với cộng đồng xã hội.
Việc ứng dụng CNTT được triển khai nhằm nâng cao hiệu quả và tính thu hút đối với các đối tượng độc giả; đồng thời cũng tác động tích cực tới công tác quản lý bạn đọc của bộ phận thủ thư, cán bộ thư viện. Thông qua sử dụng các thiết bị hiện đại như máy tính, mạng internet, đặc biệt là hệ thống phần mềm quản lý thư viện và website, người đọc dễ dàng tiếp cận tới hệ thống thư mục, mục lục tài liệu của thư viện để từ đó nhanh chóng lựa chọn được những cuốn sách phù hợp với nhu cầu. Công đoạn tìm kiếm tài liệu được rút ngắn về thời gian và công sức, người đọc cũng tìm được tài liệu đúng với đề tài, tránh được việc lúng túng không tìm ra cuốn sách theo nhu cầu.
Tại thư viện tỉnh Điện Biên, nhiều năm qua đơn vị đã chú trọng ứng dụng CNTT trong công tác phục vụ bạn đọc. Để phù hợp với nhiều đối tượng độc giả, Thư viện sử dụng song song hai hình thức tra cứu thông tin là truyền thống (hệ thống tủ phích mục lục) và hiện đại (phần mềm thư viện số), từ đó đặt nền móng cho việc xây dựng thư viện điện tử. Các giải pháp xây dựng thư viện điện tử đã được triển khai mạnh mẽ trong giai đoạn 2018 - 2020. Trong đó tập trung đầu tư trang thiết bị phần cứng và phần mềm quản trị thư viện chuyên dụng để số hoá các nguồn tài liệu đang lưu trữ, nâng cấp sửa chữa hạ tầng mạng, chuyển đổi cơ sở dữ liệu, tạo lập ngân hàng dữ liệu số, triển khai hệ thống quản lý công tác phục vụ bạn đọc, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, xây dựng cơ sở dữ liệu số hoá toàn văn. Năm 2019, Thư viện tỉnh đã thực hiện cài đặt phần mềm quản lý thư viện tổng thể Kipos với 03 phân hệ: Biên mục, Tra cứu, Lưu thông thực hiện trên môi trường mạng nội bộ và mạng Internet. Đây là phần mềm được sử dụng trong các thư viện công cộng và thư viện chuyên ngành ở quy mô trung bình, với các đặc điểm dễ vận hành, thao tác.
Như vậy, đến cuối năm 2020, về cơ bản Thư viện tỉnh Điện Biên đã xây dựng thành công mô hình thư viện điện tử với những tiêu chuẩn cơ bản như: Được trang bị đầy đủ trang thiết bị phần cứng và phần mềm quản trị thư viện chuyên dụng (có khả năng số hóa tài liệu và xuất dữ liệu dưới nhiều dạng vật mang tin khác nhau như giấy, đĩa CD, DVD...) tạo lập cơ sở dữ liệu số, quản lý tài liệu và phục vụ bạn đọc; nâng cấp, sửa chữa hạ tầng mạng; đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ. Cùng với đó, Thư viện tỉnh tiếp tục tổ chức khai thác có hiệu quả việc tra cứu thông tin thông qua điểm truy cập internet công cộng miễn phí (thuộc Dự án “Nâng cao khả năng sử dụng máy tính và truy cập internet công cộng tại Việt Nam” do Quỹ Bill and Melinda Gates tài trợ) bố trí tại trụ sở Thư viện. Đơn vị cũng phát huy ngày càng mạnh mẽ vai trò của trang thông tin điện tử, vừa coi đó là kênh truyền tải thông tin về hoạt động thư viện, vừa cung cấp, giới thiệu các thư mục sách, tài liệu tiêu biểu và có giá trị để phục vụ nhu cầu tìm kiếm thông tin từ xa của độc giả. Nhờ những đổi mới và ứng dụng CNTT trong công tác phục vụ bạn đọc đã góp phần duy trì và thu hút được lượng bạn đọc đến với Thư viện. Trong năm 2020, Thư viện tỉnh đã phục vụ được 1.435 thẻ với khoảng 140 ngàn lượt bạn đọc.
Trong thời gian tới, Thư viện tỉnh sẽ tiếp tục ứng dụng CNTT vào công tác quản lý và chuyên môn một cách đồng bộ. Chú trọng ứng dụng CNTT vào phục vụ bạn đọc, công tác số hóa tài liệu và cung cấp một số dịch vụ mới như dịch vụ tra cứu Internet, dịch vụ cung cấp thông tin, dịch vụ hỏi - đáp, chia sẻ tài nguyên qua mạng, mượn liên thư viện,… Từ đó tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dùng tin khai thác trực tiếp, sử dụng các sản phẩm và dịch vụ thông tin của Thư viện, đảm bảo các vấn đề liên quan đến pháp lý, bản quyền và sở hữu trí tuệ cho các nguồn thông tin số.