Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là đơn vị quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị Di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ - Di tích cấp Quốc gia đặc biệt có giá trị vô cùng lớn về mặt văn hóa, khoa học, lịch sử, với lịch sử hình thành cách đây hơn 50 năm, tiền thân là Phòng Truyền thống Trung đoàn 174 (Đại đoàn 316).
Hiện nay công trình nhà Bảo tàng được xây dựng trên diện tích 22.000m2, là công trình quy mô, hoành tráng và hiện đại nhất tỉnh Điện Biên, có ý nghĩa vô cùng quan trọng về lịch sử, văn hóa cũng như kiến trúc và phần nội dung trưng bày, đảm bảo các yêu cầu về chất lượng, kỹ thuật và độ chính xác, xứng tầm với chiến thắng “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Công trình nhà Bảo tàng cùng với 45 điểm di tích thành phần (trong đó có 07 điểm đã được trùng tu, tôn tạo đưa vào khai thác phát huy giá trị) thuộc Di tích lịch sử Chiến trường Điện Biên Phủ đã thực sự tạo được ấn tượng mạnh mẽ, nhận được những tình cảm tốt đẹp, thu hút sự chú ý của Nhân dân trong và ngoài tỉnh, khách du lịch trong nước và quốc tế
Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ có chức năng nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, trưng bày, kiểm kê, bảo quản, những tài liệu hiện vật liên quan đến chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, nhằm giáo dục và phát huy giá trị di tích chiến trường Điện Biên Phủ. Với tổng số cán bộ, viên chức và lao động 89 người hiện được bố trí 02 phòng, phòng Hành chính - tổng hợp và Phòng Nghiệp vụ, trong những năm qua đơn vị đã có nhiều đổi mới trong hoạt động quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị Di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ, ngoài việc duy trì các hoạt động chuyên môn như nghiên cứu sưu tầm, trưng bày các tài liệu hiện vật tại nhà trưng bày và các điểm di tích, công tác đón tiếp phục vụ khách đến tham quan cũng là một trong những hoạt động trọng tâm của đơn vị. Việc giới thiệu, cung cấp thông tin cũng như tuyên truyền quảng bá về di sản văn hóa không chỉ của riêng đơn vị quản lý mà còn được thực hiện thường xuyên qua công tác giáo dục của bảo tàng.
Hằng năm Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đón tiếp khoảng 400.000 lượt khách đến tham quan, trong đó có khoảng 20.000 lượt khách quốc tế. Việc tổ chức các chương trình giáo dục kết hợp tham quan nghe thuyết minh cho đối tượng khách là học sinh, sinh viên, các đơn vị lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn tỉnh và các vùng lân cận được diễn ra thường xuyên, với số lượng ngày càng tăng, đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu về lịch sử tại bảo tàng và các điểm di tích.
Ngoài việc tổ chức trưng bày thường trực tại bảo tàng và các điểm di tích, đơn vị còn chú trọng đến trưng bày các chuyên đề gắn với các sự kiện, những ngày lễ lớn của đất nước và của tỉnh để tạo sự phong phú hấp dẫn khách tham quan. Việc giới thiệu quảng bá về ý nghĩa, giá trị của chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ diễn ra tại Bảo tàng, hằng năm đơn vị còn tổ chức từ 4 đến 6 các cuộc triển lãm lưu động trong và ngoài tỉnh thu hút được trên 20.000 lượt khách tham quan.
Công tác thuyết minh, giới thiệu tại bảo tàng và các điểm di tích cũng là một nhiệm vụ quan trọng trong việc thu hút khách đến tham quan. Tại đơn vị lực lượng thuyết minh viên được bố trí 12 đồng chí, thường xuyên được tập huấn nâng cao kỹ năng cả trong giao tiếp, ứng xử và chất lượng chuyên môn, không chỉ giới thiệu, cung cấp thông tin cho du khách về Di tích lichj sử Chiến trường Điện Biên Phủ mà họ còn là sứ giả, là cầu nối giữa khách tham quan với những di sản văn hóa của đặc trưng của mảnh đất Điện Biên.
Từ năm 2014, Trang thông tin điện tử của đơn vị bắt đầu đi vào hoạt động, thường xuyên cập nhật những thông tin về hoạt động chuyên môn cũng như cung cấp những bài viết, nghiên cứu chuyên sâu về chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ và các điểm di tích, tuy nhiên nội dung chưa được phong phú hấp dẫn, chưa có thông tin cung cấp bằng ngoại ngữ để phục vụ khách quốc tế.
Với chức năng quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị Di tích lịch sử Chiến trường Điện Biên phủ, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ luôn cố gắng, nỗ lực đổi mới công tác quản lý cũng như các hoạt động chuyên môn, nhằm gìn giữ bảo vệ di sản văn hóa đặc biệt của các thế hệ cha ông để lại, phát huy giá trị của di sản không chỉ trong công tác giáo dục truyền thống lịch sử, truyền thống đấu tranh bất khuất của quân và dân cả nước trong chiến dịch Điên Biên Phủ lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu mà còn vì mục tiêu phát triển thương hiệu du lịch đặc trưng của Điện Biênủ, góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế văn hóa xã hội của tỉnh.
Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng với dòng chảy thông tin ngày càng tăng, hình thức giải trí ngày càng đa dạng, việc thu hút khách tham quan đến với bảo tàng và di tích ngày càng trở thàng một thách thức , cũng là định hướng phát triển của đơn vị trong thời gian tới. Để làm tốt hơn nữa nhiệm vụ quản lý bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa nói chung và khai thác phát huy giá trị của Di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ trong thời kỳ đổi mới và hội nhập, trong thời gian tới, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động truyền thông, chương trình giáo dục hấp dẫn nhằm thu hút sự quan tâm của khách tham quan, đưa hoạt truyền thông, giáo dục trở thành một công cụ thiết yếu trong hoạt động của bảo tàng, di tích./.
Vũ Thị Tuyết Nga - BTCT