Hang động Bản Bắc, xã Lay Nưa, thị xã Mường Lay vừa được UBND tỉnh Điện Biên công nhận xếp hạng là di tích danh lam thắng cảnh cấp tỉnh tại Quyết định số 1710/QĐ-UBND ngày 19 tháng 10 năm 2023.
Hang động Bản Bắc có tổng chiều dài là 290m, chia làm 03 khoang cùng một số ngách nhỏ:
Khoang thứ nhất: Có chiều dài 91m, chiều rộng từ 03 đến 04m, trần hang cao từ 06 đến 08m. Từ cửa hang động vào trong là những khối nhũ đá đường nét mềm mại màu trắng vàng ăn sâu vào bên trong hang động, hình thành nên dải nhũ đá uốn lượn tạo nên khung cảnh đẹp kỳ vĩ cùng với dáng vẻ, hình hài kỳ lạ, một số thì mềm mại uốn lượn như những dải lụa; một số thì cứng cáp như những thanh gươm, thanh kiếm ở phần đầu nhũ là những giọt nước li ti, tinh khiết, khi chiếu đèn vào phát ra những tia sáng óng ánh.
Khoang thứ hai: Có chiều dài 107 m, chiều rộng từ 2,5 đến 03m, trần hang cao từ 03 đến 04m, mặt bằng tổng thể của khoang thứ hai hẹp hơn so với khoang thứ nhất. Nhũ đá ở đây mang hình xoắn của con ốc, màu trắng của vỏ xò, màu vàng của sa thạch đan xen như bức tranh thiên nhiên gần gũi với con người. Tiếp giáp hai khoang được ngăn cách bởi hai trụ đá lớn dựng đứng giống như khung cửa khổng lồ. Trên trần là những dải nhũ đá mang hình những đèn chùm trang trí đa sắc màu.
Khoang thứ ba: Là khoang cuối cùng của hang động, có chiều dài 92m, chiều rộng từ 03 đến 06m, trần hang cao từ 03 đến 08m cùng vô số nhũ đá, một số bị đứt gãy rơi xuống nền hang động tạo thành từng tầng tầng, lớp lớp, so le, mang màu vàng và nâu sẫm.
Hang động Bản Bắc là nơi hội tụ nhiều tính chất đa dạng của thiên nhiên: Địa chất, địa mạo, địa hình, khí hậu, sinh học, sinh thái và cảnh quan môi trường, đến đây tham quan hang động Bản Bắc du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên cùng với non nước, khí hậu mát mẻ, yên tĩnh và trong lành. Từ vị trí trên cao nhìn xuống thị xã Mường Lay với những nếp nhà sàn nằm san sát, sông nước mênh mông du ngoạn lòng hồ Thủy điện Sơn La ngắm cảnh, tìm hiểu nét văn hóa đa dạng, độc đáo của dân tộc trên địa bàn Thị xã Mường Lay và khám phá những điều điều thú vị của mảnh đất nơi ngã ba sông, cùng với công tác bảo tồn, khai thác và liên kết phát triển các bản văn hoá dân tộc, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực, các hoạt động văn hoá dân gian, các sản phẩm du lịch, hình thành tour du lịch khép kín “Lịch sử - sinh thái - nghỉ dưỡng”, cùng sản phẩm du lịch đặc trưng của thị xã như: Di tích lịch sử cấp tỉnh Pú Vạp, Lễ hội Đua thuyền đuôi én, Lễ hội Kin Pang Then, Ngày hội văn hóa thể thao các dân tộc hàng năm...
Một số nhũ đá tiêu biểu hang động Bản Bắc
Danh lam thắng cảnh hang động Bản Bắc là một tác phẩm nghệ thuật của thiên nhiên với sự hiện diện của nhũ đá muôn hình, muôn vẻ mà thiên nhiên ban tặng cho mảnh đất và con người nơi đây, hiện nay hang động vẫn đang tiếp tục được bồi đắp và kiến tạo theo thời gian; cùng với công tác bảo tồn, khai thác và liên kết phát triển du lịch chắc chắn đây sẽ là điểm đến hấp dẫn và thú vị thu hút du khách đến tham quan du lịch, là nguồn lực quan trọng thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống tạo việc làm cho địa phương.