Xác định vai trò của môi trường văn hóa, 6 tháng đầu năm 2022, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm xây dựng môi trường văn hóa cơ sở và đạt được nhiều kết quả khởi sắc.

Ngày 14 tháng 3 năm 2022, tại Khu di tích lịch sử Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Lễ phát động Chủ đề công tác năm 2022 của Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch là “Xây dựng môi trường văn hóa cơ sở và công tác tổ chức cán bộ”.

Trong đó, xây dựng môi trường văn hóa cơ sở là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm cụ thể Kế hoạch triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Kết luận số 76-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc và Quyết định số 1909/QĐ-TTg ngày 12/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030.

Trong thời gian vừa qua, để cụ thể hóa chủ đề công tác năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai các nhiệm vụ và giải pháp “xây dựng môi trường văn hóa cơ sở” và đạt được một số kết quả:

Tham mưu trình UBND tỉnh ban hành nhiều Kế hoạch triển khai các Nghị quyết, Kế hoạch của Thủ tướng chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về lĩnh vực văn hóa: tiêu biểu như Kế hoạch Triển khai Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Điện Biên; triển khai thực hiện Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 24/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới; Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến 2030; Kế hoạch 5 năm thực hiện Chương trình phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” giai đoạn 2021 - 2026 trên địa bàn tỉnh Điện Biên…

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục được triển khai thực hiện có hiệu quả góp phần nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và của toàn thể nhân dân về vai trò, vị trí của phong trào trong đời sống xã hội, trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ phát triển văn hóa được nâng nên. Nhiều giá trị văn hóa được bảo tồn và phát huy; công tác quản lý và tổ chức lễ hội từng bước đi vào nề nếp; việc cưới, việc tang có những chuyển biến tích cực; nhiều tấm gương điển hình tiên tiến được lan tỏa và nhân rộng. Nhờ đó, các phong trào ngày càng phát triển mạnh mẽ và nhận được sự ủng hộ, tham gia của đông đảo nhân dân trong việc xây dựng các danh hiệu văn hóa, thực hiện nếp sống văn minh, khơi dậy lòng nhân ái, ý thức đoàn kết cộng đồng.

Hệ thống thiết chế văn hóa thể thao của tỉnh đã được quan tâm đầu tư, xây dựng, đã tạo địa điểm sinh hoạt văn hóa và đáp ứng được một phần nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tham gia hoạt động thể thao của các tầng lớp nhân dân, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói giảm nghèo và đảm bảo quốc phòng an ninh trên địa bàn toàn tỉnh. Toàn tỉnh hiện có 10/10 nhà văn hóa huyện chiếm 100%; 98/129 nhà văn hóa xã, phường, thị trấn, chiếm 76%; 720/1.445 nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố, chiếm 49,8%.

Lễ hội Hoa Ban năm 2022

Chỉ đạo triển khai các hoạt động văn hóa trên địa bàn tỉnh, trong đó tập trung tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ chào đón Tết Nguyên đán Nhâm Dần, tổ chức Lễ hội Hoa Ban năm 2022, Kỷ niệm 67 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Ngày văn hóa đọc, cuộc thi đại sức văn hóa đọc, các hoạt động hướng ứng ngày gia đình Việt Nam ...

Giao lưu Văn hóa dân tộc Thái lần thứ III

Đặc biệt đẩy mạnh hoạt động biểu diễn phục vụ cơ sở sau khi dịch covid đẩy lùi. Theo đó, tăng cường biểu diễn nghệ thuật, chiếu phim lưu động, thư viện lưu đông phục vụ nhân dân. Tổ chức các chương trình giao lưu cho câu lạc bộ, nhóm sở thích tại địa bàn thành phố: giao lưu CLB khiêu vũ các tỉnh phía Bắc, CLB dân tộc Thái toàn quốc tại tỉnh Điện Biên.... theo đó, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, từng bước thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa thành thị và nông thôn, thông qua việc đổi mới tổ chức các hoạt động văn hóa cơ sở, cải thiện chất lượng hoạt động biểu diễn văn hóa, nghệ thuật.

Môi trường văn hóa trong gia đình được quan tâm, góp phần phát huy các giá trị tốt đẹp của gia đình truyền thống, đồng thời tiếp thu, bổ sung những giá trị mới, tiến bộ của gia đình thời hiện đại. Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, công tác gia đình đang dần được quan tâm, nhiều hoạt động về gia đình đã và đang được các cấp, các ngành tổ chức thực với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Các mô hình hoạt động về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình đang ngày được mở rộng như: mô hình phòng, chống bạo lực gia đình, mô hình Tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình; mô hình “Xây dựng gia đình hạnh phúc”; “Gia đình trẻ phát triển bền vững”, “Câu lạc bộ Tiền hôn nhân”, “Gia đình trẻ không có bạo lực”…

Lễ ra mắt CLB Nghệ thuật Người cao tuổi 7/5

Đến nay, toàn tỉnh hiện có 58/129 xã, phường có BCĐ; 526 CLB gia đình phát triển bền vững; 622 nhóm PCBLGĐ. Các câu lạc bộ, nhóm phòng, chống bạo lực gia đình vẫn đang tiếp tục duy trì sinh hoạt định kỳ 02 tháng/01 lần, một số khác duy trì sinh hoạt định kỳ 01quý/01lần, do điều kiện kinh phí không có nên thường tổ chức sinh hoạt lồng ghép trong các buổi họp thôn, bản, tổ dân phố; tọa đàm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3.... Hoạt động chủ yếu của các CLB, nhóm PCBLGĐ là tuyên truyền, triển khai hoạt động, ngăn chặn và giải quyết kịp thời khi có hành vi bạo lực gia đình hoặc nguy cơ bạo lực gia đình xảy ra trên địa bàn.

Lớp tập huấn Nghiệp vụ Văn hóa văn nghệ tại các xã Ta Ma, Quài Tở huyện tuần Giáo do Trung tâm Văn hóa, Điện ảnh tổ chức

Phối hợp với UBND các huyện, thị xã mở các lớp tập huấn kỹ năng tổ chúc hoạt động văn hóa, văn nghệ, công tác gia đình, phòng chống bạo lực gia đình,

Có thể nói 6 tháng vừa qua, hệ thống văn bản quản lý nhà nước thường xuyên được ban hành kịp thời. Xuất hiện nhiều tác phẩm âm nhạc, nhiếp ảnh… có giá trị nội dung và nghệ thuật cao. Các thiết chế văn hóa từ tỉnh tới xã, phường đã từng bước hoạt động trở lại và sôi nổi sau thời gian ảnh hưởng vì covid. Hệ thống rạp chiếu phim, bảo tàng, thư viện, trung tâm văn hoá - thông tin - thể thao, câu lạc bộ, nhà văn hóa, di tích lịch sử-văn hoá, cửa hàng sách báo, khu vui chơi giải trí… có đổi mới phương thức hoạt động, góp phần nâng cao đời sống tinh thần nhân dân, lành mạnh hóa lối sống, giảm bớt các tệ nạn xã hội. Hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ nhân đã tạo những món ăn tinh thần vô cùng thiết thực sau 2 năm tạm dừng vì covid 19.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, phải thẳng thắn thừa nhận, công tác xây dựng môi trường văn hóa còn không ít hạn chế, yếu kém. Việc hoàn thiện thể chế văn hóa đạt hiệu quả chưa cao. Hệ thống thiết chế văn hóa ở vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn thiếu thốn, hiệu quả hoạt động thấp. Còn nhiều lúng túng trong xử lý các hiện tượng văn hóa mới như: văn hóa mạng, văn hóa giới trẻ, văn hóa các nhóm thiểu số, “bên lề”, các trào lưu nghệ thuật đương đại dẫn đến một số hiện tượng lệch chuẩn, phản văn hóa, tác động xấu tới môi trường văn hóa.

Để thực hiện tốt chủ đề công tác của Bộ trong 6 tháng cuối năm 2022, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đẩy mạnh tất cả các mảng hoạt động, đặc biệt là trong xây dựng môi trường văn hóa cơ sở. Điều này rất cần sự vào cuộc đồng bộ, trách nhiệm, tích cực, hiệu quả của Sở, ngành, địa phương đặc biệt là UBND các huyện, thị xã, thành phố. Theo đó, tập trung triển khai một số giải pháp sau:

- Một là, đẩy nhanh công tác củng cố, hoàn thiện thể chế văn hóa, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho công cuộc xây dựng môi trường văn hóa trong đó tập trung xây dựng Kết luận về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TU ngày 10 tháng 12 năm 2014 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Điện Biên đáp ứng yêu cầu; Quy  hoạch quảng cáo, Nghị quyết của HĐND chi hỗ trợ đội văn nghệ quần chúng. Đề án tổ chức định kỳ các Hội thi, Hội diễn trên địa bàn tỉnh

- Hai là, tích cực tham mưu tổ chức thành công các sự kiện văn hóa: Tuần văn hóa, du lịch Điện Biên tại Hà Nội, Đăng cai tổ chức Ngày hội giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch vùng biên giới Việt Nam - Lào lần thứ III năm 2022; Hội diễn Nghệ thuật quần chúng Công- Nông- Binh tỉnh Điện Biên lần thứ VII năm 2022; Tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ học tập suốt đời năm 2022; Tổ chức tổng kết, trao giải cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc” tỉnh Điện Biên năm 2022…

- Ba là Đổi mới các hoạt động phục vụ cơ sở, kết hợp nhiều loại hình tuyên truyền, biểu diễn nghệ thuật. Đẩy mạnh hoạt động phục vụ cơ sở, cán bộ chiến sĩ, đồng bào các dân tộc thiểu số.

- Bốn là: tiếp tục phối hợp với các đơn vị cơ sở, đơn vị kết nghĩa đẩy mạnh hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa. Tăng cường vai trò chủ thể của cộng đồng trong xây dựng môi trường văn hóa. Khơi dậy sức mạnh, phát huy sáng kiến của người dân. Khuyến khích các địa phương chủ động xây dựng môi trường văn hóa.

- Năm là, phát huy vai trò của gia đình trong xây dựng môi trường văn hóa. Cần xây dựng gia đình Việt Nam thực sự trở thành tổ ấm bình yên, nơi hình thành và giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, hành vi ứng xử của con người

- Sáu là, nâng cao vai trò của nhà trường trong xây dựng môi trường văn hóa. Mỗi trường học phải trở thành một không gian văn hóa quan trọng góp phần  giáo dục, rèn luyện con người về lý tưởng, phẩm chất, lẽ sống.

- Bảy là, tăng cường phối hợp, phối hợp giữa các Sở, Ngành giữa địa phương, để huy động mọi nguồn lực để xây dựng môi trường văn hóa.