Trong thời gian diễn ra Chiến dịch Điện Biên Phủ, Bộ chỉ huy Chiến dịch đã được đặt tại ba địa điểm khác nhau, trong đó có hang Huổi He. Đây là điểm dừng chân thứ hai của Bộ Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ, thuộc xã Nà Nhạn, huyện Điện Biên, tỉnh Lai Châu (nay thuộc xã Nà Nhạn, Thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên). Tại đây, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã có quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời chỉ huy của mình là chuyển phương châm tác chiến từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”.
Địa điểm dừng chân đầu tiên của Bộ chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ là tại hang Thẩm Púa trong thời gian 42 ngày (từ ngày 07/12/1953 đến ngày 17/01/1954), tại đây căn cứ vào tình hình giữa quân đội Việt Nam và quân viễn chinh Pháp, Bộ chỉ huy Chiến dịch quyết định đánh Điện Biên Phủ trong thời gian 3 đêm 2 ngày theo phương án “đánh nhanh, thắng nhanh”.
Rạng sáng ngày 18/01/1954, Bộ chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ chuyển đến Hang Huổi He. Trong thời gian Bộ Chỉ huy chiến dịch đóng quân tại hang Huổi He, diễn ra nhiều cuộc họp quan trọng, đầy cam go kịch tính. Bộ Chỉ huy chiến dịch đã chỉ đạo bộ đội, dân công khẩn trương làm đường, kéo pháo và vận chuyển lương thực, đạn dược ra mặt trận. Chỉ trong thời gian ngắn, bộ đội và thanh niên xung phong đã sửa và mở rộng con đường từ Tuần Giáo vào Điện Biên Phủ dài 82 km, trước đây con đường này chỉ rộng 1m nay đã được mở rộng thêm và sửa sang cho xe kéo pháo vào cách Điện Biên Phủ 15 km. Thời gian nổ súng theo phương án “đánh nhanh, thắng nhanh” dự định ngày 20/01/1954, nhưng việc kéo pháo vào trận địa bằng sức người qua đèo cao, vực sâu gặp nhiều khó khăn nên thời gian nổ súng được lùi lại vào 17 giờ ngày 25/01/1954. Từ Hội nghị Thẩm Púa đến gần thời gian nổ súng, Đại tướng suy tính, cân nhắc rất nhiều. Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhận thấy ba khó khăn của ta gặp phải lúc bấy giờ mà chưa tìm được cách khắc phục:
Thứ nhất, Bộ đội chủ lực ta đến nay chỉ tiêu diệt cao nhất là tiểu đoàn địch tăng cường, có công sự vững chắc ở Nghĩa Lộ. Ở Nà Sản, chúng ta mới đánh vào vị trí tiểu đoàn, dưới tiểu đoàn, công sự dã chiến nằm trong tập đoàn cứ điểm, vẫn có những trận không thành công, bộ đội thương vong nhiều.
Thứ hai, trận này ta không có máy bay, xe tăng, nhưng đánh hiệp đồng binh chủng bộ binh và pháo binh với quy mô lần đầu, mà lại chưa qua diễn tập.
Thứ ba, Bộ đội ta từ trước tới nay chỉ quen tác chiến ban đêm, ở những địa hình dễ ẩn náu. Quân chủ lực chưa có kinh nghiệm công kiên ban ngày trên địa hình bằng phẳng, với một kẻ địch có ưu thế về máy bay, pháo binh và xe tăng. Trận đánh sẽ diễn ra trên một cánh đồng dài 15km, rộng 6 - 7km.
Từ những khó khăn trên, Đại tướng Võ Nguyên Giáp càng có cơ sở khẳng định “đánh nhanh, thắng nhanh” là vô cùng mạo hiểm. Đại tướng nhớ tới lời Bác Hồ dặn trước lúc lên đường ra mặt trận “Chỉ được thắng, không được bại vì bại là hết vốn”, “Trận này quan trọng phải đánh cho thắng, chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh”.
Sáng ngày 26/01/1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp triệu tập cuộc họp Đảng ủy mặt trận và đưa ra phương châm tác chiến từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”. Trong cuộc họp, tất cả đều bất ngờ việc thay đổi kế hoạch tác chiến. Hầu hết các đồng chí trong cuộc họp đều đồng tình với kế hoạch tác chiến “đánh nhanh, thắng nhanh”, nếu không đánh thì sau này khó mà đánh được. Đại tướng Võ Nguyên Giáp hỏi “Nếu đánh có chắc thắng trăm phần trăm không?”, không ai có thể trả lời được. Cuối cùng để đảm bảo nguyên tắc là đánh chắc thắng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã quyết định chuyển phương châm tiêu diệt địch từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc” và đây là một quyết khó khăn nhất trong cuộc đời cầm quân của ông. Nói đến sự kiện này, mười năm sau, nhân kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại đoàn trưởng Sư đoàn 312 Lê Trọng Tấn nói: “Nếu không có quyết định chuyển phương châm ngày đó thì phần lớn chúng tôi không có mặt trong kháng chiến chống Mỹ”. Còn Đại đoàn trưởng Sư đoàn 308 Vương Thừa Vũ nói : “Cứ đánh nhanh giải quyết nhanh thì cuộc kháng chiến có thể lui lại mười năm nữa”. Đại tá Nguyễn Minh Phương, nguyên trợ lý của Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ chiến dịch Biên giới năm 1950 đến sau Đại thắng Mùa Xuân 1975, nói: “Tư duy chiến lược cực kỳ xuất sắc của Đại tướng là một nhân tố quyết định góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ”.
Thực hiện theo phương châm tác chiến mới, chúng ta đã gấp rút mở 6 tuyến đường cho pháo cơ động và kéo pháo bằng xe cơ giới vào trận địa, xây dựng trận địa pháo đảm bảo nguyên tắc “hỏa khí phân tán, hỏa lực tập trung” để phát huy sức mạnh của pháo binh. Chuẩn bị hậu cần đảm bảo cho tác chiến dài ngày, chúng ta đã huy động mọi nguồn sức mạnh của nhân dân, vận chuyển lương thực, vũ khí, đạn dược cho chiến dịch bằng nhiều phương tiện. Tất cả đều hừng hực một khí thế ra trận “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”.
Mọi công tác chuẩn bị cho Chiến dịch Điện Biên Phủ theo phương châm “đánh chắc, tiến chắc” đã nhanh chóng được hoàn thành. Chiến dịch Điện Biên Phủ trải qua 56 ngày đêm chiến đấu đã đi đến thắng lợi, kết thúc 9 năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân Việt Nam, buộc Thực dân Pháp phải ký kết Hiệp định Giơ-ne-vơ, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương.
Di tích Sở Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ ở hang Huổi He là một trong những di tích thành phần thuộc Di tích Quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ. Di tích chính là một lòng hang, có diện tích rộng khoảng 25m2, đây là nơi diễn ra những cuộc họp quan trọng của Bộ Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ. Đặc biệt nơi đây đã chứng kiến giây phút quan trọng của vị tướng tài đã đưa ra quyết định thay đổi phương châm tác chiến trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Bên ngoài hang là khu rừng rậm, trước cửa hang là dòng suối nhỏ có tên là suối Huổi Hẹ Ộ, đây là nguồn nước cung cấp cho cán bộ, chiến sỹ trong thời gian Sở Chỉ huy đóng quân tại đây. Gần hang có một thác nước đẹp, dưới chân thác nước, phía trước hang cán bộ, chiến sỹ đã kê những tảng đá để làm bàn họp và ghế ngồi. Di tích Sở Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ ở hang Huổi He là nơi có cảnh đẹp,
Du khách đến với Di tích Sở Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ ở hang Huổi He không chỉ được tìm hiểu về lịch sử, nghệ thuật quân sự Việt Nam; cuộc sống, sinh hoạt thời chiến và những tư duy sáng tạo của cán bộ, chiến sỹ Bộ Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây gần bảy thập kỷ mà còn được khám phá, chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ núi non Tây Bắc Việt Nam./.