Là hang động tự nhiên ăn sâu xuống lòng đất có chiều dài khoảng 360m, cửa quay hướng Tây Bắc. Trong hang động có nhiều nhũ đá hình thù khác nhau: Măng đá, hình dải lụa, tượng phật, quả chuông, những chiếc đèn chùm khổng lồ...; xung quanh hang động là vùng đất rộng lớn với những nương ngô, nương sắn trải dài một màu xanh mướt, trông xa xa tựa như một tấm thảm nhung xanh trải dài, tạo cho du khách cảm giác thoáng đạt, mênh mang và yên bình.

Quang cảnh xung quanh Hang động

Hang động Thẳm Lốm thuộc địa phận bản Món Hà, xã Xuân Lao, huyện Mường Ảng. Hang động nằm cách khu dân cư bản Món Hà khoảng 02km về phía Đông Bắc, nằm ở độ cao trên 520m so với mực nước biển, trong khu vực núi đá vôi được thiên nhiên kiến tạo vận động hàng nghìn năm của trái đất. Hang động Thẳm Lốm có tổng chiều dài khoảng 360m, chia làm 03 khoang, cụ thể:

Khoang thứ nhất dài 95m, rộng 12m, vòm trần cao 5-7m. Ngay từ cửa khoang các măng đá rủ từ trần hang và các cột đá mọc từ nền hang thành tầng tầng, lớp lớp, phân bố không theo một quy luật nào, cái thì so le, cái thì lệch góc, lệch cạnh; nhũ đá kiến tạo thành một bức tường bằng đá chia khoang thành hai ngách.

Nhũ đá trong Hang động

Ngách thứ nhất rộng  3-4m, vòm trần cao 4-6 m, tại đây khách tham quan sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp lung linh, huyền ảo của nhiều nhũ đá, măng đá mang đầy đủ màu sắc như: Vàng, trắng, xám...nền hang gập gềnh khó di chuyển. Ngay từ cửa ngách nhũ đá từ hai bên vách và từ trần rủ xuống kích thích trí tò mò của du khách di chuyển vào bên trong khám phá. Nhũ đá, măng đá nối tiếp nhau trải dài từ vòm trần tới tận nền hang, có những chùm màu trắng tựa như dải yếm, có chùm cứng cáp như thanh gươm, thanh kiếm sắc nhọn, chùm lại thướt tha hiền dịu như những đám mây. Du khách không khỏi bất ngờ trước vẻ đẹp lộng lẫy, huyền ảo của rừng thạch nhũ với nhiều mảng màu trắng, vàng đan xen mang dáng vẻ, hình hài kì lạ, tạo cảm giác như đang đi trong một thế giới sống động đã trải qua hàng nghìn năm hoá đá.

Ang nước trong Hang động

Nếu như bạn thiên về hội hoạ, bạn sẽ có dịp thưởng thức những mảng màu, những đường nét phong phú qua các dải nhũ đá, hoa đá bố trí khắp xung quanh vòm trần, vách. Còn bạn muốn bổ sung cho kiến thức về điêu khắc, về hình khối thì đây thực sự là một bảo tàng mỹ thuật với vô vàn mảng màu, khối tượng, có bức như bản phác thảo, có bức như là hoạ sĩ đang làm dở nghỉ tay đôi chút, có những khối tượng thì như là một tuyệt tác hoàn chỉnh có một không hai của người họa sĩ.

Ngách thứ hai rộng 5-7m, vòm trần cao 4-6 m. Không gian tại ngách thứ hai khác hoàn toàn so với ngách thứ nhất bởi những tảng đá, phiến đá màu xám lớn, nhũ đá ở đây mang hình những ngọn hải đăng, đèn chùm hay hình các cây nấm nối tiếp nhau. Những dải nhũ đá lớn nhỏ tựa như bức tranh hoành tráng của thiên nhiên mang đầy đủ màu sắc, hình hài khác nhau:... là cảm hứng sáng tác bức tranh thiên nhiên kì vĩ lộng lẫy. Phía cuối ngách nhũ đá tạo thành những dải lụa lớn, những áng mây, cùng với cột đá, măng đá nhiều hình thù dáng vẻ khác nhau tuỳ theo trí tưởng tượng của khách tham quan.

Cuối khoang thứ nhất có một lối đi nhỏ, muốn xuống khoang thứ hai phải khom lưng đi qua và sử dụng dây thừng hoặc bám vào các tai đá trườn người xuống một đoạn dốc khoảng 10m để xuống.

Khoang thứ hai dài 92m, nơi rộng nhất 09-10m, cao 05-06m. Phía đầu khoang thứ hai, hai bên vách hang động nhũ đá mọc tua tủa trông giống như một cánh rừng nấm, bên cạnh rừng nấm lớn là những chiếc đèn chùm màu trắng,   vàng khi chiếu đèn vào tạo ánh lấp lánh lung linh kì ảo. Nền hang động khá gồ ghề, bởi những phiến đá có kích thước to, nhỏ khác nhau.

Vào sâu bên trong nền hang động tương đối bằng phẳng, không gian rộng giống như hội trường lớn. Trần hang động được tạo từ những vân nhũ giống như những dải lụa mềm mại vàng óng, thi thoảng điểm xuyết những cụm đá to, nhỏ nhô lên giống hình người, hình các con vật. Đặc biệt phía cuối ngách xuất hiện các măng đá, cây đá. Vòm hang động nhũ đá màu vàng, trắng rủ xuống tới tận nền hang tạo thành các cột đá cuốn hút sự chú ý của du khách.

Để tới được khoang thứ ba du khách phải bám vào các tai đá xuống một ngách nhỏ sâu khoảng 06m.

Khoang thứ ba có chiều dài 175m ăn sâu vào lòng đất, chỗ rộng nhất 12 -14m, hẹp nhất 5-7m, vòm cao trung bình 06m. Trần hang động xuất hiện những vân đá được phủ một màu vàng nhẹ và được điểm thêm các gam màu: Xanh xám, vàng cam...lôi cuốn du khách, thi thoảng xuất hiện các chùm đá nhỏ giống như những chùm nho chín mọng, nước từ các mầm nhũ đá nhỏ xuống, khi ánh sáng đèn chiếu vào như những chùm hoa đá rực rỡ, long lanh nhiều màu sắc, nền hang động lồi lõm, rải rác các cụm nhũ đá màu vàng.

Cuối khoang nền hang động trũng, ẩm ướt có nhiều chỗ bùn đất bồi lấp do mùa mưa nước chảy từ trên núi vào trong hang động tạo thành 02 ang nước nhỏ. Trên mặt nước nhũ đá kết tủa thành từng màng mỏng, trông tựa như những con rồng đang uốn mình phun nước tạo nên cảnh đẹp như chốn bồng lai tiên cảnh, làm cho cảnh vật nơi đây thêm quyến rũ lòng người khiến cho du khách luôn có một cảm giác gần gũi và luyến tiếc khi kết thúc chuyến du ngoạn thật ý nghĩa.

Cửa Hang động Thẳm Lốm  nhìn từ bên trong nhìn ra

Với vẻ đẹp hoang sơ,là nơi hội tụ nhiều tính chất đa dạng của thiên nhiên chứa đựng những giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ có vị trí thuận lợi kết nối các khu, điểm du lịch của huyện Mường Ảng như: Đèo Tằng Quái, Đào Viên Sơn, Nông trường cà phê; các điểm tham quan du lịch tại huyện Tuần Gáo, Tủa Chùa... ngày 11/01/2022 UBND tỉnh Điện Biên ra quyết định số 45/QĐ-UBND xếp hạng hang động Thẳm Lốm là di tích danh lam thắng cảnh cấp tỉnh.

Danh lam thắng cảnh hang động Thẳm Lốm là một thắng cảnh đẹp với hệ thống nhũ đá, hình tượng phong phú đã được thiên nhiên kiến tạo qua hàng nghìn năm và ngày nay vẫn đang tiếp tục được bồi đắp và kiến tạo theo thời gian; là tác phẩm nghệ thuật của thiên nhiên với sự hiện diện của nhũ đá muôn hình, muôn vẻ mà thiên nhiên ban tặng cho mảnh đất và con người nơi đây.