Công tác phục vụ sách, báo lưu động là một trong những nhiệm vụ thuộc chức năng của hệ thống thư viện công cộng. Đây là một trong những hoạt động đưa văn hóa về cơ sở, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, các địa bàn xây dựng nông thôn mới theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Nhiều năm qua, Thư viện tỉnh Điện Biên đã không ngừng nỗ lực đưa sách, báo phục vụ lưu động khắp trên địa bàn tỉnh. Bằng nhiều phương pháp luân chuyển sách, báo, phối hợp tổ chức phục vụ lưu động trực tiếp và gián tiếp, sách, báo của Thư viện tỉnh đã có mặt trên mọi địa bàn cơ sở trong tỉnh. Trong số đó, tiêu biểu và hiệu quả nhất là hình thức phục vụ độc giả cơ sở bằng xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện. Mô hình xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện được Thư viện tỉnh Điện Biên tiếp nhận từ tháng 5/2018. Sau khi tiếp nhận, Thư viện tỉnh đã xây dựng kế hoạch cụ thể, phối hợp với các điểm trường tại các huyện, thị xã, thành phố, các đồn biên phòng trên địa bàn tỉnh để triển khai công tác phục vụ các em học sinh và cán bộ chiến sĩ. Ngoài cung cấp lượng sách báo, tài liệu phù hợp với nhu cầu của các đối tượng độc giả cụ thể, Thư viện tỉnh còn chủ động kết hợp khai thác các hình thức thông tin tuyên truyền khác như sử dụng máy tính để khai thác thông tin, chiếu phim, video clip tuyên truyền, căng treo băng rôn, áp phích… đã tạo nên điểm truy cập thông tin lưu động rất hấp dẫn, thu hút được sự quan tâm của độc giả tại các điểm Thư viện tổ chức phục vụ.
Thư viện lưu động thu hút đông đảo học sinh tham gia
Từ 2018 đến nay, mặc dù có thời gian gián đoạn hoạt động kéo dài do ảnh hưởng của dịch bệnh covid-19 song hoạt động thư viện lưu động vẫn đạt hiệu quả cao với trên 40 chuyến phục vụ, thu hút trên 22.500 lượt bạn đọc là học sinh, cán bộ, chiến sĩ, đồng bào các dân tộc Điện Biên và đặc biệt là các cán bộ, giám thị và phạm nhân đang thi hành án tại Trại giam Nà Tấu. Đã có khoảng 40.000 lượt sách báo phục vụ luân chuyển, 1.280 lượt sử dụng máy tính, 1.500 lượt xem phim… tại các điểm phục vụ xe lưu động. Bên cạnh việc cung cấp sách báo và thiết bị truy cập thông tin, nhiều chương trình, hoạt động phục vụ bạn đọc được tổ chức linh hoạt, hấp dẫn phù hợp với từng đối tượng, thu hút được đông đảo bạn đọc thuộc mọi tầng lớp tham gia.
Phục vụ sách báo lưu động trở thành sinh hoạt văn hoá hấp dẫn
Bên cạnh việc triển khai áp dụng mô hình phục vụ độc giả trực tiếp bằng phương tiện xe thư viện lưu động đa phương tiện, Thư viện tỉnh hằng năm vẫn tiếp tục phục vụ lưu động gián tiếp thông qua hình thức luân chuyển sách, báo, tư liệu tới cơ sở để đưa văn hóa đọc đến với các điểm Bưu điện - Văn hóa xã, tủ sách biên phòng, các trường học và đơn vị Trại tạm giam Nà Tấu (phục vụ đối tượng bạn đọc đặc biệt là phạm nhân đang thi hành án). Công tác phối hợp, luân chuyển sách báo được triển khai định kỳ theo quý, năm tùy thuộc đối tượng phối hợp nên nguồn tài liệu tại các tủ sách, thư viện cơ sở được đổi mới liên tục, trong điều kiện nguồn lực có hạn vẫn tạo nên sự phong phú, đa dạng về đề tài, thể loại và nội dung tri thức. Trung bình hằng năm, riêng đối với ngành Giáo dục và Đào tạo, Thư viện tỉnh đã luân chuyển tới hàng chục trường học với khoảng 1.000 lượt luân chuyển, bổ sung cho kho tài liệu của hệ thống thư viện trường học gần 10.000 bản sách, phục vụ hơn ba triệu lượt bạn đọc với hơn sáu triệu lượt sách, báo đưa ra phục vụ cộng đồng. Đây là những chỉ số rất đáng mừng đối với địa bàn một tỉnh miền núi, biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số như Điện Biên, đặc biệt trong bối cảnh thư viện truyền thống đang phải chịu tác động nhiều mặt từ các phương tiện thông tin hiện đại như máy tính, điện thoại thông minh, truyền hình, internet…
Để nâng cao hiệu quả hơn nữa trong công tác phối hợp luân chuyển tài liệu, năm 2018, Thư viện tỉnh Điện Biên đã tham mưu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký kết với Sở Giáo dục và Đào tạo chương trình phối hợp về nâng cao hiệu quả hoạt động thư viện và đẩy mạnh các hoạt động giáo dục, học tập suốt đời trong các thư viện trên địa bàn tỉnh Điện Biên giai đoạn 2018 - 2020. Đến năm 2020, Thư viện tỉnh chủ động ký kết với Trung đoàn 82 chương trình phối hợp tổ chức hoạt động phục vụ lưu động, luân chuyển sách, báo giai đoạn 2020 - 2025. Những chương trình này là cơ sở để công tác phối hợp luân chuyển sách báo được triển khai tổ chức hiệu quả, có kế hoạch, có định hướng hơn, từ đó nâng cao trách nhiệm và tính chủ động của các bên tham gia, góp phần xây dựng nên nguồn sách hạt nhân trong thư viện cơ sở nhằm phục vụ đắc lực hơn nữa cho nhu cầu đọc của các đối tượng độc giả đặc thù. Việc luân chuyển sách, báo, tài liệu từ Thư viện tỉnh đến các thư viện cơ sở, tủ sách đã khắc phục được tình trạng thiếu nguồn sách trong các nhà trường, đơn vị lực lượng vũ trang. Các đầu sách được luân chuyển đa dạng đáp ứng nhu cầu dạy và học của giáo viên và học sinh các cấp học cũng như nhu cầu nghiên cứu, học tập, giải trí của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ trong quân đội.
Luân chuyển sách xây dựng tủ sách hạt nhân cho các đồn Biên Phòng
Với sự sáng tạo, đổi mới và tinh thần khắc phục khó khăn của Thư viện tỉnh Điện Biên, trong thời gian tới, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của Điện Biên nói riêng và đất nước nói chung, Thư viện tỉnh sẽ thực hiện tốt hơn các chức năng, nhiệm vụ của mình, góp phần nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, phục vụ chủ trương phát triển văn hóa đọc và nhu cầu học tập suốt đời của các tầng lớp nhân dân.