Điện Biên được coi như là xứ sở của Hoa Ban. Vào mỗi độ xuân về, Hoa Ban lại nở trắng những sườn đồi, trên các tuyến đường tô điểm cho núi rừng Tây Bắc. Không chỉ chứa đựng vẻ đẹp tinh khôi, cây ban còn mang trong mình sức sống mãnh liệt, dù trên đất khô cằn hay bám vào vách đá cheo leo. Chính vì vậy, từ ngàn đời nay Hoa Ban đã đi vào đời sống văn hóa tinh thần của nhiều dân tộc tụ cư trên mảnh đất Điện Biên. Họ yêu mến vẻ đẹp, trân trọng sức sống bền bỉ của Hoa Ban. Để rồi từ đó, thông qua kho tàng văn học dân gian, hình ảnh Hoa Ban đã đi sâu vào tiềm thức, đời sống tinh thần đồng bào dân tộc nơi đây.

Bắt nguồn từ truyền thuyết Hoa Ban gắn liền với chuyện tình yêu mãnh liệt giữa nàng Ban và chàng Khum, trải qua bao thế hệ, câu chuyện tình đẹp đã thấm dần trong sinh hoạt văn hóa của các dân tộc, trở thành họa tiết thêu trên khăn áo các cô gái, đi vào lời ca, điệu nhạc trao duyên.

Với sự gắn bó giữa Hoa Ban và đời sống của nhân dân các dân tộc Điện Biên - Tây Bắc, hình ảnh Hoa Ban đã trở thành một loài hoa mang tính biểu tượng đẹp. Nét tinh khôi của Hoa Ban tượng trưng cho vẻ đẹp xuân thì, trong trắng của người con gái. Hoa Ban cũng là biểu trưng nhằm tôn vinh, minh chứng cho tình yêu bất diệt, thể hiện ước vọng ngàn đời của cộng đồng các dân tộc về hạnh phúc, vượt qua mọi lễ giáo, rào cản, định kiến xã hội và những khó khăn của cuộc sống..

Từ những ý nghĩa đầy nhân văn đó, đã hình thành nên thái độ ứng xử văn hóa của người dân Điện Biên với loài Hoa Ban: vừa yêu mến, gần gũi, vừa trân trọng, tôn vinh, coi việc giữ gìn và phát triển loài Hoa Ban như giữ gìn truyền thống, nét văn hóa tốt đẹp của các dân tộc.

Kế thừa tình cảm và thái độ ứng xử văn hóa với loài Hoa Ban từ bao đời, đến nay, tỉnh Điện Biên chủ trương tôn vinh Hoa Ban với mong muốn Hoa Ban sẽ trở thành biểu tượng văn hóa cho mảnh đất, con người Điện Biên. Qua đó, cùng với chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu”, Hoa Ban sẽ góp phần trở thành biểu tượng để tôn vinh các giá trị di sản văn hóa, giới thiệu tiềm năng du lịch của tỉnh đến với du khách trong và ngoài nước

Một trong những chiến lược lâu dài của tỉnh Điện Biên là tạo ra được sản phẩm du lịch đặc trưng gắn liền với việc bảo tồn phát triển văn hóa truyền thống của nhân dân các dân tộc; với ý nghĩa đó tỉnh đã phát động trong Đảng bộ, chính quyền các cấp và nhân dân các dân tộc trồng cây Hoa Ban để tạo ra không gian sống xanh và sản phẩm du lịch riêng có của tỉnh.

Lễ hội Hoa Ban Điện Biên

Đồng thời tỉnh Điện Biên tổ chức Lễ hội Hoa Ban từ năm 2014 và được tổ chức thường niên nhằm tôn vinh, bảo tồn, phát huy và phát triển các loại hình di sản văn hóa tiêu biểu, đặc sắc riêng có của các dân tộc vùng Tây Bắc nói chung, Điện Biên nói riêng; tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân. Thông qua việc Lễ hội để thúc đẩy hoạt động xúc tiến, đầu tư; tăng cường hợp tác, liên kết phát triển du lịch.