Đàn Tính, hét Then là nhạc cụ và điệu hát truyền thống của dân tộc Tày, Nùng, Thái từ bao đời nay, trong đó mỗi dân tộc lại có giai điệu riêng, đặc trưng riêng và gắn với đời sống văn hóa tinh thần, phong tục tập quán mỗi vùng miền.
Đêm hát Then đầu năm giải hạn
Làm nẩy lên giàn búp trên càn
Xua tan đi những buồn đau, trắc ẩn
Của cuộc đời bao nỗi gian truân
Lời Then như muôn hạt mưa xuân
Rơi vào đất nhú lên thành lộc biếc
Rơi vào tóc tình yêu thêm rạo rực
Rơi vào mây hóa những chiếc cầu vồng
Đêm đầu xuân nghe bài Then giải hạn
Tiếng đàn vang khúc nhạc trong ngần…”
(Dân ca Thái)
Cây đàn Tính có ba dây đàn: “dây đất, dây trời, dây của tình yêu”. Bên những ngôi nhà sàn, lắng nghe tiếng nhạc thánh thót vang xa như khiến ta được tắm mình trong dòng nước mát từ cội nguồn văn hóa dân tộc. Có dịp lên Điện Biên, kính mời du khách hãy thưởng thức tiếng đàn tính và lời hát then của đồng bào dân tộc Thái.
Đội văn nghệ dân tộc Thái (thị xã Mường Lay), với nhạc cụ chủ đạo là những cây đàn tính truyền thống
Hòa theo điệu đàn cao vút, ngân xa, lời hát của những ông then, bà then như đưa du khách lạc vào không gian nguyên sơ của rừng núi. Lời then, tiếng tính lúc gấp gáp, khẩn trương khi phải băng rừng, lội suối, lúc quyết liệt, dứt khoát mềm mại, chia sẻ khi gặp phải những thân phận éo le, lúc lại tha thiết ngọt ngào như phải cầu xin người lái đò giúp đỡ băng sông, …
Được tận mắt xem và nghe lời hát then thật sự mới thấy nể, thấy phục những người hát then làm lễ. Bởi ông then, bà then giống như một diễn viên phải thể hiện nhiều vai cùng lúc, người được gọi là ông then, bà then miệng vừa hát theo những giai điệu biến chuyển linh hoạt, mặt vừa diễn theo những cung bậc cảm xúc, tay múa lúc chậm lúc nhanh, thỉnh thoảng lại diễn tả những động tác khó hiểu…Phải chăng đây là một loại hình diễn xướng tổng hợp được thể hiện trong không gian nghi lễ nhuốm màu sắc tâm linh, thần thoại. Có dịp mời du khách lên Điện Biên để cùng tìm hiểu và thưởng thức tiếng tính lời then sắc thái văn hóa truyền thống của dân tộc Thái này nhé. /.