Trải qua 12 năm thành lập và phát triển, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có những bước tiến lớn mạnh góp phần phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn tỉnh Điện Biên.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên ngày nay có tiền thân là Ty Văn hóa Thông tin tỉnh Lai Châu, được thành lập ngày 22/8/1963. Năm 2008, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên chính thức được thành lập trên cơ sở Hợp nhất Sở Thể dục Thể thao với Sở Văn hoá Thông tin, tiếp nhận công tác Du lịch từ Sở Công thương, công tác gia đình từ Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em tỉnh theo Quyết định số 463/QĐ-UBND ngày 05/5/2008 của UBND tỉnh Điện Biên về việc kiện toàn tổ chức, bộ máy các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Điện Biên.
Sau khi hợp nhất, dưới sự quan tâm, chỉ đạo của tỉnh, sự phối hợp tạo điều kiện của các ngành chức năng, sự đồng thuận của đồng bào các dân tộc trong tỉnh, tập thể Ban lãnh đạo Sở đã đoàn kết, thống nhất khắc phục các khó khăn, cùng phát huy trí tuệ, sức sáng tạo và nhiệt tình cống hiến của cán bộ, CCVC trong toàn ngành để tạo đà đưa hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch, gia đình của ngành nhanh chóng đi vào ổn định, đồng bộ trên tất cả các lĩnh vực.
Ngành đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành hệ thống văn bản chỉ đạo, định hướng nhằm cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình; làm cơ sở để Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các sở, ngành, địa phương có liên quan triển khai tổ chức thực hiện. Trong 12 năm qua, nhiều Nghị quyết, Chỉ thị, Quy hoạch, Đề án, Chương trình, Kế hoạch trọng điểm trong các lĩnh vực đã được ban hành như: Chiến lược phát triển văn hóa, thể thao, du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2020; Đề án Bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc tỉnh Điện Biên gắn với phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020, định hướng đến năm 2025; Quy hoạch phát triển TDTT tỉnh Điện Biên giai đoạn 2016 - 2025 và định hướng đến năm 2030, Chương trình phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Điện Biên; đồng thời ngành đã tham mưu cho UBND tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ đến năm 2030, xin chủ trương đầu tư Đền thờ tưởng niệm các anh hùng Liệt sĩ hy sinh trong chiến dịch Điện Biên Phủ tại Đồi E ...
Trong từng lĩnh vực hoạt động, Sở đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Về lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, thông tin, tuyên truyền, các hoạt động được tổ chức phong phú, sôi nổi, mang đậm bản sắc truyền thống văn hóa dân tộc, gắn với kỷ niệm các ngày lễ lớn của tỉnh, đất nước, thường xuyên được chú trọng đổi mới về nội dung và hình thức. Bên cạnh thực hiện nhiệm vụ chính trị, ngành chú trọng đẩy mạnh phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng nhằm nâng cao mức hưởng thụ của nhân dân, xây dựng và phát triển văn hóa, con người Điện Biên đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, bảo tồn, phát huy di sản văn hóa truyền thống các dân tộc. Tiêu biểu là các hoạt động kỷ niệm 55 năm, 60 năm, 65 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ; Lễ kỷ niệm 110 năm thành lập tỉnh, 70 năm thành lập Đảng bộ tỉnh và đón nhận Huân chương độc lập hạng nhất; tổ chức định kỳ Lễ hội Hoa Ban hằng năm (từ năm 2014); Sự kiện Hoa Anh Đào - Pá Khoang (2018, 2019); thực hiện triển khai Đề án bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc tỉnh Điện Biên gắn với phát triển kinh tế - xã hội (từ năm 2013); tiếp tục triển khai phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn toàn tỉnh…
Về lĩnh vực thể thao, phong trào TDTT quần chúng ngày càng được mở rộng, số người tham gia luyện tập thường xuyên hàng năm ngày càng tăng, thiết chế thể thao được phát triển rộng khắp, các giải thi đấu, Đại hội TDTT được duy trì, tổ chức đoàn tham gia thi đấu và giành được nhiều thành tích tại các giải khu vực và toàn quốc. Trong thể thao thành tích cao, công tác huấn luyện, đào tạo và thi đấu được làm tốt ở cả 3 tuyến; tổ chức cho các đoàn VĐV tham dự các giải thi đấu khu vực và toàn quốc giành được nhiều huy chương các loại. Nổi bật trong giai đoạn này là việc duy trì tổ chức Đại hội TDTT toàn tỉnh (định kỳ 4 năm/lần). Đặc biệt, năm 2011, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng 3 của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam. Đây là thành tích đáng tự hào của tập thể Trung tâm nói riêng, của toàn ngành nói chung, thể hiện những nỗ lực, thành công qua nhiều năm hoạt động.
Về lĩnh vực du lịch, trong 12 năm qua đã có bước phát triển tích cực: Cơ sở vật chất, hạ tầng từng bước được quan tâm đầu tư phát triển, chất lượng dịch vụ, sản phẩm du lịch ngày càng phong phú, đa dạng; chất lượng đội ngũ thuyết minh viên, hướng dẫn viên được nâng cao; các loại hình du lịch lịch sử, văn hóa, sinh thái, du lịch cộng đồng triển khai có hiệu quả và trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng, có khả năng tham gia cạnh tranh với các tỉnh trong khu vực; môi trường du lịch được cải thiện; lượng khách và tổng thu từ hoạt động du lịch tăng khá, đã góp phần tăng trưởng cơ cấu ngành dịch vụ trong cơ cấu kinh tế của tỉnh, hướng đến phát triển du lịch một cách bền vững. Thành tựu tiêu biểu lĩnh vực du lịch trong thời gian qua: năm 2016, tổ chức Lễ công bố “Quy hoạch Khu du lịch Quốc gia Điện Biên Phủ - Pá Khoang đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”; năm 2010, ký kết Biên bản hợp tác phát triển du lịch với 8 tỉnh Tây Bắc; năm 2016, ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển trong lĩnh vực văn hóa và du lịch với 3 Sở Thông tin, Văn hóa và Du lịch của 3 tỉnh Bắc Lào; năm 2018 ký kết Bản ghi nhớ với Sở Thông tin, Văn hóa và Du lịch tỉnh Luông Pha Bang (nước CHDCND Lào); Năm 2019 thành lập Hiệp hội Du lịch tỉnh Điện Biên...
Về lĩnh vực gia đình, thực hiện tốt các hoạt động về gia đình, phòng, chống bạo lực gia đình. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong lĩnh vực gia đình, bình đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ, công tác trẻ em. Hàng năm, thực hiện chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Gia đình Việt Nam (28/6), Ngày Quốc tế Hạnh phúc (20/3), Tháng hành động Quốc gia về Phòng chống bạo lực gia đình (tháng 6)... Từ năm 2008, triển khai nhân rộng mô hình phòng chống bạo lực gia đình trên địa bàn toàn tỉnh.
Có thể khẳng định, 12 năm đi qua đánh dấu một chặng đường đầy nỗ lực của tập thể ngành. Sở đã hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, các hoạt động có nhiều khởi sắc, được Tỉnh ủy, UBND, HĐND, các cấp các ngành, nhân dân ghi nhận và đánh giá cao, đóng góp ngày càng sâu sắc, hiệu quả vào sự nghiệp phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, ổn định an ninh quốc phòng chung của tỉnh Điện Biên. Ghi nhận, đánh giá cao những thành tích của Sở, các cấp Trung ương và tỉnh Điện Biên đã trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Điển hình là Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (năm 2014); Cờ thi đua xuất sắc của UBND tỉnh (năm 2009, 2016); Cờ thi xuất sắc của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (năm 2008, 2009, 2010, 2012, 2014, 2017, 2018, 2019). Các tập thể, cá nhân của các đơn vị trực thuộc Sở cũng nhận được nhiều danh hiệu, hình thức khen thưởng, tiêu biểu là Huân chương Lao động hạng 3 (01 tập thể, 01 cá nhân); Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (05 tập thể, 08 cá nhân); Cờ Thi đua xuất sắc của UBND tỉnh (11 tập thể); Danh hiệu Nghệ sỹ ưu tú (02 cá nhân). Ngoài ra còn nhiều Bằng khen do UBND tỉnh Điện Biên, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao tặng.
Phát huy thành quả, tạo lực và đà vững chắc hơn nữa trong thời gian tới, toàn ngành cần nỗ lực tập trung triển khai thực hiện các giải pháp cơ bản sau: Tiếp tục triển khai thực hiện các kế hoạch, chương trình hành động của Tỉnh ủy, UBND tỉnh trong các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình. Đổi mới phương thức quản lý và tổ chức thực hiện theo phương châm hướng về cơ sở; Phải tập trung phát triển những lĩnh vực có nhiều tiềm năng, lợi thế,… Quan tâm khai thác tới những đặc trưng, thế mạnh trong từng lĩnh vực như Lễ hội Hoa Ban, Lễ hội thành Bản Phủ, bản sắc văn hóa các dân tộc…; Tiếp tục quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng; đổi mới trang thiết bị phục vụ; nâng cao năng lực, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ CCVC, đặc biệt là cán bộ cơ sở; Tăng cường liên kết, hợp tác với các địa phương và các thành phần kinh tế - xã hội trong và ngoài nước. Đẩy mạnh hoạt động thông tin, tuyên truyền quảng bá và công tác xã hội hóa nhằm thu hút nhiều hơn nữa các nguồn lực phục vụ quá trình phát triển trong các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình.
Kế thừa và phát huy tinh thần đoàn kết, năng lực, trí tuệ, trách nhiệm của thế các hệ đi trước, tập thể Lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ cùng nhau viết tiếp trang sử truyền thống của ngành, đưa sự nghiệp văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình phát triển lên một tầm cao mới, đóng góp ngày càng toàn diện và sâu sắc vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Điện Biên nói riêng, của đất nước nói chung trong thời kỳ bảo vệ và xây dựng Tổ quốc./.