Nhằm tiếp tục công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di trên địa bàn tỉnh Điện Biên năm 2019, thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao Bảo tàng tỉnh Điện Biên đã phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện công tác khảo sát, nghiên cứu, khai thác thông tin để lập hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cấp tỉnh, cấp Quốc gia đối với 03 di tích trên địa bàn 2 huyện Tủa Chùa và Điện Biên Đông thuộc 02 loại hình di tích là Danh lam thắng cảnh và Di tích lịch sử.
Danh lam thắng cảnh Hang động Thẳm Khến nằm tại bản Nà Xa, xã Mường Đun, huyện Tủa Chùa đề nghị xếp hạng di tích cấp Quốc gia. Hang động Thẳm Khến nằm ở độ cao khoảng 800m so với mực nước biển được chia thành 02 hang nhỏ: Hang thứ nhất uốn lượn theo hình chữ S có chiều sâu khoảng 160m, được chia làm 03 khoang chính; Hang thứ hai hình chữ W hang có chiều sâu khoảng 280m, chia làm hai khoang và hai ngách nhỏ. Trong hang động là các nhũ đá màu vàng, xám, xanh rêu, phần lớn dưới nền hang động là đất, cát. Do địa hình núi đá vôi chia cắt cùng với quá trình karst hoà tan và ngưng đọng carbonat hình thành nên khá nhiều nhũ đá, cột đá, chuông đá… với hình thù lạ và đẹp mắt.
Danh lam thắng cảnh hang động Hấu Chua tại Thôn Hấu Chua, xã Sín Chải, huyện Tủa Chùa đề nghị xếp hạng di tích cấp tỉnh. Hang động nằm trong khu vực núi đá vôi, cao khoảng 1.450m so với mực nước biển. Hang sâu với tổng chiều dài 134,5m, cửa hang quay về hướng Bắc rộng 3,5m; cao 2,5m, có độ dốc lớn. Do sự kiến tạo, vận động qua hàng triệu năm của trái đất đã hình thành nên một hang động kỳ thú hiếm có.
Di tích lịch sử Vừ Pa Chay tại xã Pu Nhi, huyện Điện Biên Đông đề nghị xếp hạng di tích cấp tỉnh. Di tích nằm tại 03 khu vực thuộc 03 bản Nậm Ngám A, Nậm Ngám B và Nậm Ngám C, thuộc xã Pu Nhi, huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên, ba khu vực cách nhau từ 1,5 đến 03km, có vị trí chiến lược quân sự khác nhau. Tại căn cứ cách mạng này, từ cuộc đấu tranh tự phát của Vừ Pa Chay với 17 tay súng, hoạt động trong một vùng nhỏ lẻ, phong trào đã lan rộng thành cuộc khởi nghĩa với hàng trăm tay súng, hoạt động rộng khắp dọc sông Nậm U (thượng Lào), Sầm Nưa (CHDCND Lào), Tuần Giáo, Tủa Chùa, Trấn Ninh, Long Hẹ (Thuận Châu - tỉnh Sơn La), ... Nơi đây đã từng diễn ra cuộc giao tranh quyết liệt giữa nghĩa quân của Vừ Pa Chay với thực dân Pháp vào những 1918-1919 và kéo dài đến năm 1922.
Hiện nay Bảo tàng tỉnh Điện Biên đang khẩn trương phối hợp với các đơn vị liên quan hoàn thiện nội dung hồ sơ di tích để trình các cấp có thẩm quyền xem xét xếp hạng di tích cấp tỉnh, cấp Quốc gia năm 2019. Trong tương lai khi được công nhận xếp hạng những di tích này sẽ góp phần thêm vào nguồn tài nguyên du lịch quý giá của tỉnh và trở thành những địa điểm du lịch hấp dẫn nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, giải trí, khám phá... của du khách thập phương, làm phong phú thêm các hình thức du lịch, tạo việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, nâng cao dân trí cho người dân tại địa phương./.