Dân tộc Si La là một trong những dân tộc có số dân ít nhất trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam, sinh sống chủ yếu ở Mường Nhé (Điện Biên) và Mường Tè (Lai Châu). Mặc dù số lượng không nhiều, nhưng người Si La vẫn giữ được bản sắc văn hoá riêng. Bộ trang phục của người Si La mang đậm dấu ấn đặc trưng, thể hiện sự tinh tế trong nghệ thuật và quan điểm thẩm mỹ độc đáo của dân tộc. Thông qua bộ trang phục có thể phản ánh rất rõ những đặc trưng của lứa tuổi cũng như tình trạng hôn nhân gia đình.
Trang phục của người Si La không sặc sỡ, nhiều hoa văn nhưng tinh tế, cầu kỳ và quyến rũ. Mặc dù người Si La không còn biết dệt vải, nhưng họ vẫn tự mình làm ra những bộ trang phục truyền thống của dân tộc. Đặc biệt, họ còn rất tinh tế trong việc sử dụng khăn đội đầu để phân biệt thiếu nữ chưa chồng và người đã có chồng. Khăn người phụ nữ Si La đội có 2 loại: khăn trắng và khăn đen. Khăn trắng là dành cho thiếu nữ, khăn đen dành cho người đã lấy chồng. Việc phân chia này không chỉ giúp người ngoài nhận biết được người đã có chồng và chưa chồng mà còn có ý nghĩa thiêng liêng đối với những người đã lập gia đình thể hiện được tình yêu và chung thủy của họ đối với người chồng. Khăn được làm bằng vải màu trắng, trên nền khăn có thêu trang trí các hoa văn bằng các chỉ màu khác nhau. Một đầu khăn được khâu thành hình mũi tên, đầu còn lại được trang trí bằng đường viền có các họa tiết hoa văn, ở phía đầu khăn được trang trí bởi các tua. Khi các thiếu nữ Si La lập gia đình, họ sẽ đội khăn màu đen, tóc vấn ngang. Giữa búi tóc có thêm miếng khăn nhỏ của người chồng, khăn này người phụ nữ không được phép bỏ ra khỏi búi tóc, chỉ khi có tang ma người phụ nữ mới bỏ xuống. Điều này thể hiện tín ngưỡng về tình yêu, tình cảm vợ chồng son sắt, thủy chung gắn bó của người Si La.
Áo của phụ nữ Si La cũng được may từ vải chàm đen, thân áo ngắn, ôm sát cơ thể. Cổ, tay và gấu áo được trang trí bằng những đường viền màu sặc sỡ bằng kỹ thuật can ghép vải của đồng bào. Điểm nổi bật của chiếc áo và điểm nhấn quyến rũ của người phụ nữ Si La chính là phần yếm trước ngực được đính những đồng xu bằng kim loại lấp lánh tôn lên vẻ đẹp của họ. Đây là một miếng vải hình thang cân, trang trí những đường viền bằng chỉ đỏ và đính những đồng xu trải đều.
Phần váy của phụ nữ Si La là loại váy màu đen, dài từ eo đến mắt cá chân. Mỗi chiếc váy có 2 phần rõ rệt cạp và thân váy. Cạp váy là một dải vải khác màu, được làm bằng vải bông nhuộm màu đỏ nâu hoặc màu xanh. Thân váy không trang trí hoa văn.
Thắt lưng của dân tộc Si La được làm từ vải dệt thủ công, thường được nhuộm chàm hoặc có màu tối dài khoảng 1-1,5 mét, tùy người dùng. Thắt lưng không trang trí hoa văn, ở hai đầu thắt lưng được trang trí bằng cách can ghép các khổ vải có màu sắc sặc sỡ. Thắt lưng được quấn quanh eo, giúp giữ cố định váy áo, tạo sự gọn gàng cho trang phục truyền thống.
Tạp dề là phần không thể thiếu trong trang phục truyền thống của dân tộc Si La, tạp dề là một mảnh vải hình chữ nhật màu xanh lam hoặc xanh đậm, dùng để quấn quanh eo và được dệt từ sợi bông. Tạp dề được trang trí bằng các hoạ tiết hình hoa, hình lá, hình bướm, hình núi màu sắc xanh, đỏ, vàng... Ở các cạnh và thân của tạp dề được can ghép các khổ vải hoa đỏ, xanh, vải trắng... 2 đầu của tạp dề là 2 dây buộc, trang trí các chùm tua bằng sợi len và các hạt cườm màu sắc sặc sỡ. Do sự biến đổi văn hoá và sự phát triển nên ngày nay tạp dề ít được xuất hiện trong cuộc sống hàng ngày mà chủ yếu xuất hiện trong các lễ hội, Tết cổ truyền, cưới hỏi,… Tạp dề không chỉ mang tính chất thẩm mỹ mà còn là biểu tượng của sự kín đáo, thuỷ chung và khiêm nhường của người phụ nữ dân tộc Si La.
Trang phục phụ nữ chưa lấy chồng
Trang phục phụ nữ đã lấy chồng
Ngày nay, do ảnh hưởng của đời sống hiện đại, phụ nữ Si La không còn mặc trang phục truyền thống hàng ngày như trước. Tuy nhiên, vào các dịp lễ tết, cưới hỏi, các sự kiện lớn của bản làng họ vẫn trưng diện bộ trang phục dân tộc để thể hiện niềm tự hào về văn hoá của cộng đồng. Trang phục nữ của dân tộc Si La không chỉ đơn thuần là bộ quần áo mà còn là biểu tượng văn hoá, phản ánh tinh thần và bản sắc riêng của dân tộc cần được bảo tồn và phát huy giá trị. Qua đó không chỉ giúp giới trẻ hiểu hơn về cội nguồn mà còn góp phần giữ gìn, bảo tồn nét văn hoá của dân tộc mình.