Văn hóa đọc đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao dân trí, phát triển tư duy sáng tạo và xây dựng xã hội học tập.
Trong bối cảnh chuyển đổi số và toàn cầu hóa hiện nay, việc phát triển văn hóa đọc không chỉ là nhiệm vụ của ngành thư viện mà cần có sự vào cuộc đồng bộ của toàn xã hội. Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Điện Biên đã triển khai hiệu quả Đề án “Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng” theo định hướng của Chính phủ, tạo dấu ấn rõ nét trong việc nâng cao nhận thức và thói quen đọc trong mọi tầng lớp Nhân dân.
Trong giai đoạn 2021-2025, công tác phát triển văn hóa đọc trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã đạt nhiều kết quả nổi bật. Hoạt động thư viện từng bước được cải thiện và lan tỏa sâu rộng trong mọi tầng lớp Nhân dân, đặc biệt là thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên và người dân ở vùng sâu, vùng xa, khu vực còn nhiều khó khăn. Với mục tiêu phát triển thói quen, kỹ năng đọc và khơi dậy niềm yêu thích sách, các hoạt động thúc đẩy văn hóa đọc được tổ chức đồng bộ từ cấp tỉnh đến cơ sở, gắn với các chương trình, phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới và học tập suốt đời.
Các mục tiêu đề ra trong Kế hoạch số 2068/KH-UBND ngày 06/7/2021 về tiếp tục triển khai Đề án “Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Điện Biên đều đã đạt hoặc vượt kế hoạch. Tiêu biểu như: Tỷ lệ học sinh, sinh viên được tiếp cận, sử dụng thông tin, tri thức tại các Thư viện nhà trường đạt 90%, vượt mục tiêu kế hoạch (85%); 80 % số học sinh, sinh viên và người học nghề tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tiếp cận, sử dụng thông tin, tri thức tại thư viện công cộng được tiếp cận, sử dụng thông tin, tri thức tại các thư viện công cộng, thư viện của các cơ sở giáo dục; 20% người dân ở khu vực nông thôn, 15% người dân ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được tiếp cận, sử dụng thông tin, tri thức và các dịch vụ liên quan tại các thư viện công cộng, trung tâm học tập cộng đồng, điểm bưu điện - văn hóa xã, tủ sách pháp luật; Mức hưởng thụ bình quân 05 bản sách/người dân và đạt 01 bản sách/người dân trong hệ thống thư viện công cộng; mỗi người dân trung bình đọc 04 cuốn sách/năm, vượt mục tiêu kế hoạch; 100% cơ sở giáo dục ở các bậc, cấp học có thư viện với vốn tài liệu phù hợp, 60% cơ sở giáo dục ở bậc phổ thông có thư viện đạt chuẩn theo quy định…
Một điểm sáng trong giai đoạn này là sự đầu tư cho Thư viện tỉnh. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và triển khai các phần mềm quản lý thư viện điện tử, thư viện số như Mylib 2020, Dilib 2025 đã giúp đa dạng hóa phương thức tiếp cận tài nguyên thông tin. Bên cạnh sách in truyền thống, bạn đọc ngày càng có nhiều cơ hội tiếp cận tài liệu điện tử, tài liệu số hóa. Thư viện tỉnh đã từng bước xây dựng và phát triển kho tài nguyên số hóa với trên 300.000 trang tài liệu quý hiếm, tài liệu địa phương. Hệ thống tủ sách cộng đồng, điểm Bưu điện - Văn hóa xã, tủ sách pháp luật tiếp tục được duy trì, góp phần đưa tri thức đến gần hơn với người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Nhiều mô hình phát triển văn hóa đọc đã được xây dựng và triển khai hiệu quả, mang tính sáng tạo và phù hợp với thực tiễn địa phương như: mô hình phục vụ thư viện lưu động “Thắp sáng vùng cao”; “Hạt giống tâm hồn”; “Công tác tuyên truyền, phát triển Văn hóa đọc, giới thiệu sách, báo về biển, đảo đến với nhân dân vùng sâu, vùng cao biên giới”… Các hoạt động đã góp phần tích cực nâng cao nhận thức về vai trò của việc đọc sách, lan tỏa tinh thần học tập suốt đời.
Ngành Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Tổ chức Room to Read Việt Nam nâng cao hiệu quả của việc xây dựng thư viện thân thiện, tổ chức tiết đọc thư viện tại các trường tiểu học. Hơn 27.000 bản sách đã được cung cấp cho các trường, có 234.715 lượt học sinh mượn sách về nhà góp phần nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh.
Phong trào đọc sách ngày càng lan tỏa thông qua các sự kiện như Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam, Tuần lễ học tập suốt đời, cuộc thi kể truyện theo sách, cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc… Cùng với đó là các hoạt động quyên góp, ủng hộ sách được phát động và nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của các tổ chức, cá nhân. Từ 2021-2025, Thư viện tỉnh đã vận động các cơ quan, đơn vị, Nhân dân trên địa bàn tỉnh, các nhà xuất bản quyên góp được trên 12.960 bản sách, trao tặng cho các tủ sách đồn Biên phòng, thư viện trường học, thư viện trại giam…; các phòng GDĐT đã quyên góp, ủng hộ 3.854 quyển sách, truyện, báo; 824 quyển sách giáo khoa thực hiện Chương trình GDPT 2018; số tiền quyên góp được từ giáo viên, học sinh để mua sách, báo, tài liệu tham khảo bổ sung cho thư viện: 6.105.000 đồng…
Việc triển khai Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng trên địa bàn tỉnh Điện Biên giai đoạn 2021-2025 đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập và xây dựng nền văn hóa lành mạnh. Đây chính là nền tảng vững chắc để tỉnh tiếp tục phát triển văn hóa đọc, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong những năm tiếp theo.