Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 diễn ra trong bối cảnh trong nước và quốc tế có nhiều khó khăn, thách thức. Trong nước, nhân dân phấn khởi, vui mừng trước thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, kinh tế-xã hội đất nước ổn định, tăng trưởng kinh tế đáng khích lệ trong bối cảnh đại dịch COVID-19 làm suy thoái nghiêm trọng nhiều nền kinh tế của các quốc gia trên thế giới.
Năm 2021 cũng là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, trong đó xác định bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Đây là đợt sinh hoạt chính trị vô cùng quan trọng và là đợt sinh hoạt dân chủ sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân. Là dịp để nhân dân ta thực hiện quyền làm chủ của mình thông qua việc lựa chọn, bầu ra những đại biểu tiêu biểu, thật sự có đức, có tài, xứng đáng đại diện cho nhân dân tại Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp. Củng cố và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tuy nhiên, đây cũng là dịp để các thế lực thù địch, cơ hội, lợi dụng dân chủ, tự do dùng các thủ đoạn tinh vi để xuyên tạc, lôi kéo, ra sức chống phá cuộc bầu cử trên nhiều phương diện khác nhau, đặc biệt là trên không gian mạng
Với sự phát triển ngày càng sâu rộng của các phương tiện truyền tin, các thế lực chống phá đã chuyển qua nhiều kênh phổ biến thông tin quan trọng là các mạng xã hội, báo đài, thông qua các kênh trên Youtube,… phát tán các tài liệu, đoạn video, bài viết, phóng sự kêu gọi “tẩy chay bầu cử”, kêu gọi nhân quyền, dân chủ, cắt ghép, xuyên tạc các vụ việc nhân dân khiếu kiện, tập trung đông người. Hầu hết các tin bài, đoạn phóng sự, clip, đoạn phỏng vấn đều tập trung một cách có mục đích và rất quen thuộc là xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng, đòi dân chủ, yêu cầu thay đổi Hiến pháp, ủng hộ chế độ đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập, cho rằng Quốc hội không phải là cơ quan quyền lực cao nhất, đại diện của nhân dân, thổi phồng sự yếu kém trong phát triển kinh tế là do cơ chế một Đảng lãnh đạo,… Những luận điệu này tuy không mới nhưng cũng không ít người bị dính bẫy, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia các hoạt động do các thế lực, tổ chức phi pháp tổ chức nhằm chống phá chính quyền, chống phá bầu cử.
Các luận điệu mà các thế lực hay xoáy vào đó là vấn đề tự ứng cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân, cho rằng Đảng lãnh đạo độc đoán, chuyên quyền, cho rằng nhân sự cuộc bầu cử đã được sắp xếp trước. Nhìn chung các quan điểm mang tính phiến diện, thể hiện sự chủ quan trong nhận định bầu cử.
Thứ nhất, quan điểm lựa chọn nhân tài, kêu gọi người tài ra giúp nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn được Đảng ta quán triệt và vận dụng trong suốt quá trình cách mạng của Đảng, trong các văn bản chỉ đạo bầu cử luôn đề ra chỉ tiêu phấn đấu đối với người tự ứng cử nhằm phát huy tối đa dân chủ, không bỏ sót bất cứ đối tượng nào, người nào có đủ điều kiện, tiêu chuẩn, nộp hồ sơ đúng thời hạn theo quy định của luật thì đều có quyền ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
Thứ hai, nhiều quan điểm xuyên tạc, thiếu tính thực tế cho rằng tự ứng cử chỉ dành cho người ngoài Đảng, còn đảng viên thì không, điều này hoàn toàn không chính xác vì theo Hướng dẫn 36/HD-BTCTW về nhân sự ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân đã quy định rõ việc đảng viên tự ứng cử đại biểu Quốc hội. Có thể thấy phạm vi, đối tượng người ứng cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp là hết sức mở rộng, thể hiện dân chủ rộng rãi trong Đảng, trong Nhân dân.
Thứ ba, người được tổ chức, cơ quan giới thiệu hay tự ứng cử đều phải trải quy các vòng hiệp thương và lấy ý kiến cử tri nơi cư trú và nơi công tác.
Theo Khoản 1 Điều 26 và Khoản 1 Điều 28 Nghị quyết liên tịch số 09/2021/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTWMTTQVN của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, những trường hợp người ứng cử không đạt sự tín nhiệm của trên 50% tổng số cử tri tham dự tại Hội nghị cử tri nơi cư trú không đưa vào danh sách giới thiệu tại Hội nghị hiệp thương lần thứ 3.
Như vậy, quy định về bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân lần này xác định, việc tổ chức lấy ý kiến của cử tri là khâu rất quan trọng để sàng lọc ra các đại biểu đủ tiêu chuẩn, những người thực sự tiêu biểu, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của người dân với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.
Thực tế cho thấy số người tự ứng cử là các phần tử chống phá, thù địch hầu như không có và cũng không thể lọt được vào, chúng thường đứng sau, núp bóng, lợi dụng dân chủ, kích động nhân dân, tăng cường rêu rao luận điệu cho rằng cuộc bầu cử không dân chủ, không khách quan. Thực tế chứng minh, sau Hiệp thương lần 3, người tự ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV có 9, người tự ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có 18 người, cấp huyện có 29 người, cấp xã có 213 người. Trong số tự ứng cử này, có cả những người là Đảng viên và không phải là Đảng viên.
Một số luận điệu khác cho rằng người ngoài Đảng thì không thể ứng cử và không thể trúng cử trong cuộc bầu cử nhằm âm mưu chia rẽ lực lượng nhân dân. Có thể khẳng định trong suốt quá trình hình thành và phát triển cách mạng của dân tộc, từ khi Đảng còn trong “trứng nước” đến khi thành lập, lãnh đạo nhân dân giành được chính quyền và trở thành Đảng cầm quyền đến nay, Đảng ta luôn giữ vững tôn chỉ mục đích, lý tưởng ngoài lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân, Đảng ta không có lợi ích gì khác. Trong Đảng hay ngoài Đảng đều thống nhất ở lợi ích quốc gia, dân tộc, Tổ quốc trên hết, dân tộc trên hết. Đảng viên hay không đều thống nhất ở lợi ích quốc gia dân tộc.
Quán triệt theo đúng tinh thần của Chủ nghĩa Marx-Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh: “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, XIII tiếp tục đẩy mạnh công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, quyết liệt trong xử lý tham nhũng, tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Tại Chỉ thị số 45-CT/TW ngày 20/6/2020 của Bộ Chính trị về lãnh đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 nêu rõ kiên quyết không giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp những người không xứng đáng, không đủ tiêu chuẩn, nhất là những người sa sút về phẩm chất đạo đức, tham nhũng, chạy chức, chạy quyền, xu nịnh, kiêu ngạo, quan liêu, gây mất đoàn kết, ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng và Nhà nước.
Trong quá trình giới thiệu nhân sự, các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp luôn quán triệt, nêu cao tinh thần trách nhiệm, cầu thị, lắng nghe, kiên quyết loại bỏ không đưa vào những người không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, có biểu hiện suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống. Hội đồng Bầu cử Quốc gia, Ủy ban bầu cử các cấp đã khẩn trương, nghiêm túc, phối hợp với các cơ quan, đơn vị xác minh khi có đơn thư, tố cáo đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. Các trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật, kê khai lý lịch không trung thực, vi phạm tiêu chuẩn chính trị,… sẽ được sàng lọc theo quy trình các bước và qua vòng Hiệp thương lần 2 và lần 3, trường hợp các ứng cử viên đã được niêm yết danh sách chính thức thì thực hiện việc rút tên, xóa tên khỏi danh sách theo quy định. Tất cả những người ứng cử không phân biệt đảng viên hay không phải đảng viên, ở tất cả các tầng lớp đều công bằng, bình đẳng trước pháp luật, kiên quyết loại bỏ những thành phần không xứng đáng tham gia Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.
Một số luận điệu khác nhằm vào vấn đề nhân quyền, quyền phụ nữ, người dân tộc thiểu số,… những luận điệu này không chỉ xuất hiện trong cuộc bầu cử lần này mà còn xuất hiện ở nhiều dịp, nhiều sự kiện lớn khác của dân tộc. Với mục đích chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của một số đối tượng bất hảo ở các vùng biên giới, các lực lượng phản động, câu kết, tài trợ để các đối tượng này lôi kéo, xúi giục nhân dân đồng bào các dân tộc thiểu số chống lại các chính sách của Đảng và Nhà nước. Nhà nước nhất quán quan điểm chăm lo, phát triển toàn diện, xây dựng chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần thực hiện thắng lợi chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của quốc gia.
Về cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, số lượng đồng bào các dân tộc thiểu số ứng cử chiếm tỉ lệ cao, chỉ tính riêng số lượng người ứng cử đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số là 185 người trên tổng số 866 người ứng cử đại biểu Quốc hội trên toàn quốc, chiếm tỉ lệ 21,36%. Đối với người ứng cử đại biểu đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp ở một số địa phương, thì tỉ lệ người dân tộc thiểu số tham gia ứng cử còn cao hơn.
Một số phần tử lợi dụng vấn đề tôn giáo, tín ngưỡng, thời cơ bầu cử để kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, làm phức tạp tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại một số địa phương. Việt Nam là quốc gia đa tôn giáo, trong suốt quá trình hình thành và phát triển, các tôn giáo cùng chung sống hòa bình, ổn định và đoàn kết, nhà nước tạo mọi điều kiện để các tôn giáo hoạt động theo đúng phát luật và bình đẳng trước pháp luật. Mọi hành vi lợi dụng sự lòng tin của tín đồ để kích động, phá hoại, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc nhằm mục đích chống phá chính quyền, lật đổ chính quyền đều sẽ phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Lịch sử Quốc hội Việt Nam đã ghi nhận nhiều đại biểu Quốc hội là người theo tôn giáo đã đóng góp rất tích cực vào hoạt động của Quốc hội, đem tài lực, trí lực đóng góp vào sự phát triển, phồn vinh của đất nước, được cử tri và nhân dân đánh giá cao. Cuộc bầu cử lần này trong danh sách công bố chính thức 866 người ứng cử đại biểu Quốc hội, có 22 người ứng cử đại biểu Quốc hội thuộc các tôn giáo Phật giáo, Công giáo, Bà La Môn, Bà Ni.
Như vậy, bằng việc phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, người ứng cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp không chỉ đại diện cho tiếng nói, quyền lợi của ngành, lĩnh vực mà còn là phát huy, trí tuệ, sức lực trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước nói chung, là nhân tố quan trọng trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Những luận điệu xuyên tạc về bầu cử tuy không mới, nhưng nó lại có tác động ảnh hưởng rất lớn đến công tác bầu cử. Do vậy, mỗi người dân và cử tri cần giữ vững niềm tin, ý chí, thận trọng, tỉnh táo tiếp nhận những thông tin đúng, chính thống, cảnh giác trước những lời lôi kéo, kích động, luận điệu xuyên tạc, sai trái của những tổ chức, cá nhân, phản động, phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm trong việc tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 một cách nghiêm túc, đúng luật trong không khí phấn khởi, vui tươi của cả nước và thực hiện tốt các biện pháp phòng chống dịch bệnh COVID-19 ở nơi sở tại, đóng góp phần quan trọng thành công và thắng lợi cuộc bầu cử - ngày hội lớn của đất nước